Gekoppelde batterijen, een oplossing voor congestie op het elektriciteitsnet?
Ansen, 18 april 2024
Batterijen zijn een belangrijk onderdeel van het toekomstig energiesysteem. Toch blijkt dat batterijen juist de pieken op het elektriciteitsnet vaak vergroten. Om te onderzoeken of dat anders kan, zijn in het Drentse dorpje Ansen negen batterijen geïnstalleerd in het kader van het onderzoeksproject No Gizmos. De batterijen zijn middels software aan elkaar gekoppeld en worden centraal aangestuurd. De onderzoeksvraag is: kan een groep gekoppelde batterijen gezamenlijk een oplossing bieden aan het groeiende tekort op het elektriciteitsnet?
Het plan voor het No Gizmos (NetOptimalisatie voor Grootschalige Inpassing Zon- en windstroom Middels Opslag en Software) onderzoeksproject ontstond in 2021 nadat tekorten op het net de bouw van een derde zonnepark door de lokale energiecoöperatie in Ansen in de weg zaten. Hiermee was een pilotlocatie voor het onderzoek gevonden.
Waar in 2021 de tekorten op het net met name regionaal voorkwamen, is congestie op het elektriciteitsnet inmiddels overal in Nederland gangbaar. Daarmee is het onderzoeksdoel van dit project, zowel voor Ansen als voor de rest van Nederland, van groot belang.
Gekoppelde batterijen
De Ansense batterijen opereren dus niet los van elkaar, ze worden als groep gezamenlijk aangestuurd. Hierdoor kun je de batterijen juist inzetten voor een collectief doel door ze bijvoorbeeld op te laden op het moment dat het elektriciteitsnet overlast wordt. Dit in tegenstelling tot een individuele batterij, die vaak te snel vol raakt om overbelasting op het net te kunnen voorkomen. Het doel van het onderzoek is om aan te tonen dat een groep batterijen gezamenlijk pieken, als gevolg van te veel gelijktijdige invoeding of afname, op het laagspanningsnet kan voorkomen. Daarmee kan er op het elektriciteitsnet ruimte gecreëerd worden voor nieuwe aansluitingen, zoals bijvoorbeeld voor de derde zonneweide in Ansen.
Deelnemers
De batterijen in Ansen zijn geïnstalleerd bij acht dorpsbewoners en het dorpshuis. De deelnemers doen mee om verschillende redenen; de één draagt graag een steentje bij aan de verduurzaming van Ansen, waar de ander graag meer zelfvoorzienend wil zijn. Allen zijn ze benieuwd naar de effecten van een batterij op hun energieverbruik en de energierekening. Heeft een batterij financiële voordelen? Eén keer per kwartaal krijgen de deelnemers een rapportage over wat de batterij heeft gedaan. Hierin wordt niet alleen gerapporteerd over wat de batterij heeft opgebracht voor de bewoner zelf, maar ook wat het piekvermogen op het net was ten opzichte van het piekvermogen in dezelfde periode vorig jaar. Zo ziet de deelnemer niet alleen de persoonlijke voordelen, maar ook het nut van de batterij voor het hele dorp.
Verloop van het onderzoek
Tussen maart 2024 en december 2025 onderzoekt het team verschillende scenario’s:
– In hoeverre kunnen we netcongestie verlagen door gezamenlijke batterij aansturing
– Hoe vaak moeten we de batterijen aansturen om dit te realiseren
– Welke andere diensten kan de groep batterijen leveren ten gunste van het elektriciteitsnet?
Met de uitkomsten hoopt het onderzoeksteam een oplossing te creëren die wellicht binnen enkele jaren op grote schaal toegepast kan worden in Nederland. Het onderzoek wordt uitgevoerd door een consortium bestaande uit de lokale energiecoöperatie energieKansen, de Technische Universiteit Eindhoven, Hanzehogeschool Groningen, softwarebedrijf CGI, netbeheerder Enexis en iwell.
Het project wordt uitgevoerd met Topsector Energie subsidie van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, uitgevoerd door Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. De specifieke subsidie voor dit project betreft MOOI-subsidie ronde 2020.
